Mentale Moedergezondheid

De roze wolk, moeders bevallen al duizenden jaren, borstvoeding komt natuurlijk en is het beste voor je kind, meteen verbinding en liefde voor je kind voelen, ouderschap komt vanzelf, kinderen ‘doen we er bij’, financiële onafhankelijkheid dus (fulltime) moeten blijven werken en vooral carrière maken, de perfecte verzorgster en partner zijn, snel terug in vorm en back-to-life in drie maanden, werk mag en kan niet leiden onder de verzorging van een gezin zijn voorbeelden van aannames, verwachtingen en vereisten die vanuit de politiek, onze cultuur en maatschappij worden bepaald. Maar wat als jouw verhaal, net zoals dat van Femke van FREEYA, daar helemaal niet zo goed in past en sterker nog eigenlijk helemaal niet zo vanzelfsprekend of natuurlijk zijn. Wat nou als een (bevallings)trauma, prenatale depressie, postnatale depressie, Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS), een moeilijke zwangerschap en kraamtijd, lastig fysiek en mentaal herstel, een huilbaby of ziekte om de hoek komen kijken? Hoe is het gesteld met de mentale moedergezondheid, de steun voor moeders, vaders, verzorgers, baby’s als het allemaal niet zo loopt zoals ‘het hoort’? In FREEYA’s speciale thema wordt hier uitgebreid op ingaan in artikelen en inspiratie. FREEYA legt hieronder de basis en zet informatie uiteen over dit thema.

Wat is mentale moedergezondheid?

Mentale gezondheid

Bij Mentale Gezondheid wordt ingegaan op de betekenis van mentale gezondheid; voor een uitgebreidere toelichting kun je die pagina er op naslaan. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation – WHO) is mentale gezondheid ‘… een staat van welzijn waarin het individu zijn of haar capaciteiten realiseert, kan omgaan met de normale stress van het leven, productief en vruchtbaar kan werken en in staat is om bij te dragen aan zijn of haar gemeenschap‘. De WHO stelt dat mentale gezondheid meer is dan alleen de afwezigheid van mentale aandoeningen, een integraal deel is van onze gezondheid en bepaald wordt door een verscheidene sociaal-economische, biologische en omgevingsfactoren. Het Trimbos-instituut heeft samen met het RIVM de belangrijkste kenmerken van mentale gezondheid gedefinieerd.

Mentale ongezondheid

De website VZinfo.nl van het Ministerie van Volksgezondheid, Milieu en Sport (VWS) gemaakt door het RIVM heeft het over mentale gezondheid ‘als een continuüm waarbij mensen heen en weer bewegen tussen welbevinden, klachten en stoornissen.’ Psychische klachten gaan volgens thuisarts.nl over gedrag, gevoelens en gedachten, maar kunnen ook een lichamelijke uitwerking hebben. Als psychische klachten de overhand hebben of (dreigen te) krijgen dan kan dat duiden op een slechte mentale gezondheid of psychisch ongezond zijn. Doe de mentale fitheid test van Mentaal Vitaal om te achterhalen hoe het met jouw mentale gezondheid gesteld is.

Mentale moedergezondheid

Online onderzoek laat zien dat geen van de reguliere gezondheidszorginstanties een definitie van mentale moedergezondheid toont; ook is het naar alle waarschijnlijkheid zo dat er geen algemene definitie wordt gehanteerd voor vrouwen die moeder zijn in de Nederlandse reguliere zorg. 

FREEYA hanteert voor de definitie van mentale moedergezondheid de eerder getoonde omschrijvingen als basis, maar met een verdieping op de gezondheid van moeders: vrouwen tijdens zwangerschap, bevalling, kraamtijd en het moederschap. De focus ligt op biologische moeders, maar bepaalde onderdelen gelden ook zeker voor adoptiemoeders, vaders, verzorgers en (pleeg)ouders in het algemeen.

FREEYA borduurt voort op de definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie en VZinfo en stelt:

Mentale moedergezondheid is een staat van welzijn waarin de vrouw, de (toekomstige) moeder, haar capaciteiten realiseert, kan omgaan met de normale stress van het leven en het moederschap, productief en vruchtbaar kan werken en in staat is om te zorgen voor haar kind(eren) en bij te dragen aan haar gezin en gemeenschap.

Mentale moedergezondheid is tevens een continuüm waarbij (toekomstige) moeders heen en weer bewegen tussen welbevinden, klachten en stoornissen.

Ook hier gelden de belangrijkste kenmerken van mentale gezondheid gedefinieerd door het Trimbos-instituut en voorbeelden van psychische klachten die als zij de overhand krijgen tot mentale ongezondheid of een mentale stoornis kunnen leiden.

Mentale gezondheid kwetsbaar bij vrouwen en (toekomstige) moeders

Kwetsbaarheid vrouwen

In het boek “Het Vrouwenbrein” van Iris Sommer wordt gesteld dat vrouwelijke geslachtshormonen, stress en persoonlijkheid bij vrouwen zorgen voor een groter risico op angst, zwaarmoedigheid, somberheid en piekeraandoeningen, zoals depressie.
Vrouwen hebben in hun leven een twee keer zo’n grote kans op depressie (depressie.nl). Waarom dit zo is:

• Zij maken minder serotonine aan door hun ‘vrouwelijke’ genen en geslachtshormonen.
• Zij hebben onder invloed hiervan gemiddeld vaker een persoonlijkheid dat depressie in de hand werkt.
• Zij ervaren onder invloed hiervan een internaliserende kwetsbaarheid bij trauma.
• Zij een stresssysteem hebben dat de aanmaak van serotonine verder beperkt bij stress.
• Zij vaker blootgesteld worden aan hormonale schommelingen in hun leven.
• De beperkende genderrol en -patroon in de maatschappij en de mannelijke focus in de geneeskunde helpen vrouwen niet.

Kwetsbaarheid (toekomstige) moeders

Vrouwen zijn ook gevoeliger om een depressie op te lopen tijdens de postpartum periode (en menopauze). Op deze momenten zijn minder vrouwelijke hormonen oestrogenen genaamd aanwezig in het lichaam. Die hormonale schommelingen tijdens het moederschap (van zwangerschap tot (jong) ouderschap) zijn dus een risico voor het ontwikkelen van een mentale ongezonde toestand.
Specifieke stoornissen bij moeders zijn bijvoorbeeld: prepartum (prenatale) depressie (zwangerschap), perinatale depressie (rondom de bevalling), postpartum (postnatale) depressie (na de bevalling), bevallingstrauma (PTSS) en Postpartum psychose (Kraambedpsychose). Ook vaders, en ouders in het algemeen, kunnen een depressie ontwikkelen rondom de geboorte van een kind. Indien de moeder een depressie heeft heeft de vader of andere ouder zelfs een verhoogde kans hierop.

Psychische klachten bij (toekomstige) moeders

Kraamtranen

Het Landelijk Centrum voor Psychiatrie en Zwangerschap (LCPZ) geeft aan dat rond de 3e en 5e dag na de bevalling zo’n 50 tot 70% van de vrouwen wereldwijd kraamtranen ervaren ook wel ’maternity blues’ of ’baby blues’ genoemd. Kraamtranen komen plotseling kortdurend (enkele dagen) en met onverwachte stemmingsveranderingen, waarbij de vrouw opeens in huilen uitbarst zonder te begrijpen waarom. Onder kraamtranen kun je scharen: snelle stemmingswisselingen met huilbuien en sombere gevoelens, soms ook korte overdreven vrolijke stemmingen, prikkelbaarheid, geïrriteerdheid, slaapproblemen, nachtmerries, hoofdpijn, concentratieproblemen, vergeetachtigheid en lichte verwardheid.

Kraamtranen zijn een veelvoorkomend verschijnsel dat niet tot ongerustheid hoeft te leiden en niet behandeld hoeven te worden als de gerelateerde klachten na twee weken verdwenen zijn. Indien de klachten langer aanhouden: waaronder blijvende somberheid, niet kunnen genieten en negatieve gedachten dan kan dat duiden op mentale moeder ongezondheid waarvoor professionele zorg nodig is.

Psychische klachten rondom de zwangerschap

De Stichting Me Mam, een ervaringscentrum voor psychische klachten tijdens de zwangerschap heeft een uitgebreide lijst van psychische klachten na de zwangerschap beschreven waarvoor het raadzaam is om serieus te nemen en te bespreken met je zorgverlener. Enkele voorbeelden zijn:

• Ik ben angstig zonder dat daar een duidelijk aanwijsbare reden voor is
• Ik voel me ontzettend gespannen
• Ik ben bezorgd dat er iets met mijzelf of mijn kindje gaat gebeuren
• Ik heb enorme woede-uitbarstingen
• Ik ben waakzaam en alert
• Ik heb herbelevingen van de bevalling
• Ik heb nachtmerries die met de zwangerschap of de bevalling te maken hebben
• Ik heb het gevoel dat ik mijn gedachten niet meer kan stoppen
• Ik heb het idee dat ik gek word
• Ik merk aan mezelf dat mijn stemmingen enorm wisselen
• Ik voel mezelf vervreemd, alsof ik niet meer in mijn lichaam zit
• Ik heb bizarre gedachten waarvan ik weet dat ze buitensporig zijn

Depressie bij (toekomstige) moeders

De klachten die bij een depressie horen verschillen niet zo veel tussen vrouwen en (toekomstige) moeders. De specifieke kenmerken voor een pre-, peri- of postpartum depressie zit hem volgens het Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap (LKPZ) in:

• Duidelijk minder plezier hebben in dingen die eerst wel leuk waren: niet meer kunnen uitkijken naar het krijgen een baby of niet kunnen genieten van de baby 
• Voortdurend verdrietig zijn of leeg voelen zonder daarin getroost te kunnen worden: geen band voelen met de baby 
• Piekeren en malen: waaronder over de gevoelens voor de baby
• Slecht slapen: zelfs wanneer de baby zelf goed slaapt óf juist heel veel slapen
• Waardeloos en buitensporig schuldig voelen en niet gerust gesteld kunnen worden daarin: gevoel een slechte moeder te zijn
• Onredelijk reageren en prikkelbaar zijn: helemaal niet tegen de huilende baby kunnen
• Terugkerende gedachten aan de dood of denken aan zelfmoord: bijvoorbeeld de baby iets aan willen doen

Verontrustend is het dat volgens het LPKZ een depressie bij een (toekomstige) moeder vaak wordt gemist en niet wordt herkend, niet alleen door de vrouw zelf maar ook door haar omgeving. Dit is te wijten de overeenkomstige verschijnselen van de zwangerschap en de drukke kraamtijd, zoals moeheid, verminderde eetlust, slechter slapen en concentratieproblemen.

De volgende kenmerken zouden de aandacht van de moeder zelf en haar omgeving (waaronder zorgpersoneel en consultatiebureau) moeten trekken:

• De (toekomstige) moeder voelt zich niet blij met haar kind, voelt geen verbinding met de baby, in extreme gevallen is er zelf een gevoel van afkeer of haat richting haar kindje, en/of het moedergevoel ontbreekt.
• De (aanstaande) depressieve moeders voelen zich schuldig tegenover hun kind of partner en twijfelen aan zichzelf of ze een goede moeder zijn.
• De (toekomstige) moeder heeft het idee dat het nooit beter zal worden, vindt dat het leven niet meer de moeite waard is of voelt zich zo wanhopig ze dreigt om haar kind of zichzelf iets aan te doen.

Zie hier een interview over de ervaringen van een depressieve moeder.

Voor depressieve (aanstaande) moeders is het extra moeilijk dat de buitenwereld vaak positief staat tegen over zwangerschap en het krijgen van een kindje en maakt het bespreekbaar maken van andere ideeën, gevoelens en/of gedachten lastig(er). Eenzaamheid ligt op de loer en vergroot de depressie om vervolgens in een neerwaardse spiraal te komen. Als een (aanstaande) moeder erg somber is en zich gaat terug trekken is het van groot belang om aan de professionele hulpbel te trekken, bijvoorbeeld bij de huisarts, verloskundige of gynaecoloog.

Bevallingstrauma

De Stichting Bevallingstrauma zet zich in voor vrouwen die een trauma oplopen na hun bevalling. Voor veel mensen zal dit niet altijd even makkelijk te begrijpen zijn na zoiets natuurlijks als het baren van een kind. Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) is een angststoornis die kan ontstaan na een traumatische gebeurtenis en is echter eigenlijk niets meer dan reeks van natuurlijke reacties op iets dat traumatisch, eng of slecht is. Meestal wordt dan gedacht aan oorlog, ongeluk of verkrachting, maar een bevalling ook een oorzaak zijn door (medische) ervaringen, zoals een spoedkeizersnede of  tangverlossing, die voor iedereen wel begrijpelijk zijn of door de belevingen of gevoelens van de vrouw, zoals controleverlies, verlies van waardigheid, vijandelijke of moeilijke houding van mensen in hun omgeving, het gevoel niet gehoord te worden of het niet volledig geïnformeerd zijn over uitgevoerde medische procedures (informed consent).

De symptomen die horen bij PTSS na de bevalling zijn ook uiteengezet door de Stichting Bevallingstrauma. Het gaat om een ervaring waarbij het leven onder dreiging staat of er een risico voor ernstige verwonding is voor een individu of een verbonden persoon (moeder’s baby).

• Blootstelling: ervaring van een situatie waarin de dood, ernstige verwonding dreigt/ plaatsvindt, ervaren door onder andere jezelf
• Een reactie van intense angst, hulpeloosheid of verschrikking op deze ervaring.
• Aanhoudende herbeleving van de gebeurtenis door terugkerende, opdringerige herinneringen, flashbacks en nachtmerries.
• Vermijding van alles wat de persoon aan het trauma herinnert.
• Gedachteveranderingen of stemmingswisselingen.
• Waakzaamheid: toename van gedragingen, zoals irritatie, woede, zelf-destructieve neigingen, overdreven schrikreacties, concentratieproblemen en slaapstoornissen, volgend op het trauma.

Heb je twijfels of jij last hebt van een bevallingstrauma, kun je in eerste instantie nagaan of je de bijbehorende klachten herkent. Als je de mate van jouw PTSS-symptomen wilt meten, vul dan de volgende vragenlijsten in van de Trauma Screening Questionnaire (TSQ) of De Harvard Trauma Questionnaire. Uiteraard is het belangrijk klachten serieus te nemen en bij een zorgprofessional te raadplegen.

Oorzaken mentale moeder ongezondheid

Oorzaken depressie bij (toekomstige) moeders

Net zoals bij een gewone depressie is de oorzaak van het ontstaan van depressieve klachten tijdens en na de zwangerschap een combinatie van lichamelijke, psychische en sociale factoren. Een aantal bekende risicofactoren zijn:

• (Eerdere) depressieve klachten
• (Eerdere) angstklachten
• Stressvolle gebeurtenissen, zoals een echtscheiding of een sterfgeval in de familie
• Complicaties tijdens de zwangerschap en/of bevalling
• Gebrek aan steun uit de omgeving
• Relatieproblemen
• Lage sociaal economische status
• (Recentelijke) immigratie
• Het niet (kunnen) geven van borstvoeding
• Tienerzwangerschap
• Erfelijkheid

Oorzaken bevallingstrauma

Een aantal risicofactoren speelt een rol bij het oplopen van een bevallingstrauma. Stichting Bevallinsgtrauma verdeeld die factoren in drie groepen:

1. Medisch verloop van de zwangerschap en bevalling
2. Ervaring van de bevalling
3. Psychosociale factoren

Enkele voorbeelden zijn:

• Zwangerschapscomplicaties (1)
• Geen steun van zorgverleners en/of partner (2)
• Een hele korte of lange bevalling (2)
• Controleverlies (2)
• Ernstige pijn (2)
• Ernstige angst voor de bevalling (3)

Beschermende factoren

Het Trimbos-instituut heeft ook aangegeven welke factoren de moeder beschermen tegen een depressie:

• Goede lichamelijke gezondheid
• Sociale participatie
• Sociale steun in de omgeving
• Zelfwaardering
• Gevoel van controle

Ondanks dat je niet deze niet allemaal 100% in de hand hebt, kan het helpen om te kijken welke invloed je wel zelf (als moeder, partner, ouders) kan uitoefenen. Bijvoorbeeld:

• Zorg goed voor je eigen gezondheid (rondom de zwangerschap) en trek op tijd aan de bel bij ons brede scala aan zorgverleners in Nederland: indien je twijfelt aan je gezondheid, ergens pijn hebt of andere ongemakken ervaart, benader huisarts, verloskundige, kraamhulp, gynaecoloog, fysiotherapeut, bekkenbodem-therapeut, podotherapeut, doula, lactatiekundige, psycholoog, psychiater, BH-expert, huidtherapeut of schoonheidsspecialiste, zwangerschapsmasseuse, docent zwangerschapsyoga, meditatiedeskundige, coach, postpartum behandelaar, etc.
• Ga na of jouw zorgprofessionals bekent zijn met en het liefst (na)scholing hebben gehad over postpartum depressie of zoek zorgprofessionals die hier speciaal in zijn opgeleid: Depressie bij moeders wordt vaak over het hoofd gezien, daarom is het niet gek om hier speciaal naar te vragen bij jouw zorgverleners, voor een second opinion te zorgen bij twijfels en te zorgen dat je de juiste mensen om je heen verzamelt (zeker als je eerder met depressie te maken hebt gehad of andere risicofactoren aanwezig zijn).
• Vraag familie, vrienden, kennissen, buren, etc. om hulp en steun: maaltijden verzorgen, boodschappen doen, oppassen, ‘nachtdienst’ overnemen, schoonmaken, verzorging van andere kinderen, te waken over je mentale gezondheid, leuke activiteiten te plannen (alleen en/of met baby), praten over ervaringen van moeder en vader (of partner), boost en pep talks indien gewenst, etc.
• Stel duidelijke grenzen aan partner, zorgverleners en omgeving en spreek je behoeften, gedachten en gevoelens uit (die mogen er echt zijn): Het kan helpen om een bevalplan én een kraamplan op te stellen, vooraf goede gesprekken te voeren met de verloskundige, gynaecoloog, doula en/of kraamverzorger, maar ook je vangnet en steunpilaren.

Behandelingen mentale moeder ongezondheid

De reguliere behandeling van een depressie rondom de zwangerschap verschilt niet veel van de behandeling van een ’gewone’ depressie. Eerst zal uitleg (psycho-educatie) worden gegeven over een depressie, de oorzaken daarvan en de mogelijke behandelingen daarvoor. Met elke vrouw (en partner) zal daarna worden afgewogen wat de beste behandeling is: eerst een vorm van therapie en eventueel (gesteund met) medicatie. De Stichting Me Mam heeft een overzicht gemaakt van verschillende reguliere behandelingen en complementaire zorg voor depressieve (aankomende) moeders. Voor PTTS na een bevalling zet de Stichting Bevallingstrauma verschillende behandelingen uiteen: reguliere zorg en complementaire zorg.

Hieronder vind je de links naar de WellMom-app die jouw wellicht kan helpen om positief te blijven tijdens en na de zwangerschap en de cursus het opstellen van jouw geboorteplan van bevalbeter.nl van Gynaecoloog Dr. Claire Stramrood.

Waarom het speciale thema mentale moedergezondheid bij FREEYA?

Je zult je misschien afvragen waarom FREEYA zich speciaal richt op de mentale moedergezondheid, naast de algemene thema’s mentale kracht en een gezonde buik. Hiervoor zijn vier verschillende redenen.

1. De algemene opvattingen en ideeën over de moedertijd komen niet altijd overeen met de realiteit en de voorhanden zijnde (wetenschappelijke) kennis en informatie: Femke van FREEYA heeft haar moedertijd als behoorlijk pittig ervaren: de zwangerschap, de bevalling, de kraamtijd en de eerste anderhalf jaar na de geboorte van haar kind. Tevens was er niet altijd de benodigde of juiste steun voor moeder, vader en baby die wel broodnodig waren. Ook liep zij tegen aannames, verwachtingen en vereisten aan van politiek, maatschappij en cultuur die ook diep geworteld waren in haarzelf, maar niet altijd goed te verenigen waren me haar ervaringen. Haar behoeften en wensen bleken (achteraf gezien) snel over het hoofd te worden gezien en de al beschikbare (wetenschappelijke) informatie en benodigde empathie te ontbreken bij bijvoorbeeld zorgprofessionals, maar die wel van belang waren voor de mentale en fysieke gezondheid van haarzelf, haar baby en haar gezin. 
2. Onvoldoende ondersteuning, begrip en hulp voor de algehele gezondheid, dus ook de mentale, van de moeder betekent een mindere start voor de gezondheid van haar baby: Femke gelooft dat er een overdracht is van de staat van de gezondheid van moeder naar kind en dan niet alleen fysiek, maar ook emotioneel, mentaal, energetisch en spiritueel. De ondersteuning, begrip en hulp die nodig is voor de algehele (mentale en emotionele) gezondheid en daarmee een fijne start voor de gezondheid van haar baby (in zijn of haar beginjaren en latere leven) werd door haar in zekere mate gemist.
3. De huidige zorg en de maatschappelijke opvattingen ondersteunen niet altijd de mentale en fysieke kracht van de moeder (en/of ouder): Je zou willen dat de moeder (vader of andere verzorger) de mentale en fysieke kracht, het benodigde doorzettingsvermogen en de emotionele stabiliteit en volwassenheid heeft die nodig is om goed voor het kind te kunnen zorgen en liefdevol groot te brengen. 
4. Om een mentaal gezondere samenleving te krijgen is de mentale moeder (of ouder)gezondheid de kern, de basis en essentieel en dient hier overeenkomstig naar gehandeld te worden: In de ogen van Femke van FREEYA is daar nog een wereld te winnen. De mentale gezondheid, stabiliteit en weerbaarheid zijn van groot belang om trauma’s goed te kunnen verwerken, op te kunnen vangen én te voorkomen dat bepaalde mentale uitdagingen, trauma’s en emotionele beperkingen over worden gedragen van generatie op generatie en leidt tot nieuwe mentaal ‘ongezonde’ volwassenen of generatie(s).

Hoe staat de mentale moedergezondheid ervoor in Nederland?

Aangezien er geen officiële definitie van mentale moedergezondheid wordt gebruikt door Nederlandse zorginstanties zijn daar ook geen algemene gegevens over. Wel is is informatie voorhanden over het percentage (toekomstige) moeders met een depressie.

Volgens het LKPZ is het goed om te beseffen dat ongeveer 10 tot 20% van de vrouwen depressieve klachten ervaart tijdens de zwangerschap of in de eerste 3 maanden na de bevalling. De grootste kans op een depressie heeft de moeder in de kraamtijd. Het aantal vrouwen met een depressie prepartum is even groot als postpartum. De kans of een postpartum depressie is groter als er ook sprake was van een prepartum depressie. Het Trimbos-instituut geeft aan dat in Nederland naar schatting jaarlijks ruim 23.000 (1 op de 8) vrouwen rondom de bevalling of zwangerschap een depressie krijgen. Het is daarmee de meest voorkomende aandoening bij jonge moeders.

VZinfo geeft aan dat vrouwen een twee keer zo’n hoge kans hebben om PTSS op te lopen dan mannen. Het percentage van moeders in Nederland die de bevalling als traumatische ervaren varieert volgens onderzoek tussen de 10 en 45% en is afhankelijk van verschillende variabelen, zoals definities. Volgens bevalbeter.nl ontwikkelt ongeveer 1 tot 3% van de vrouwen PTSS na de bevalling. De Stichting Bevallingstrauma wijdt een hele pagina aan cijfers rondom (PTTS na) de bevalling.

Hoe wordt de mentale moeder gezondheid gesteund in Nederland?

Voor (toekomstige) moeders is het in Nederland goed geregeld, zeker als je het vergelijkt met andere landen in de wereld.  Onze overheid probeert dit ook steeds verder te verbeteren, al zijn er ook grote zorgen over deze goede intenties en toekomstig overheidsbeleid. Hieronder vind je het tegengeluid over het voornemen van de overheid voor een andere bekostiging van geboortezorg. Er is (steeds meer) aandacht voor kwetsbare baby’s en gezinnen (in achterstandwijken), ongewenste zwangerschappen, zwangerschaps- en bevallingsverlof, ouderschapsverlof, geboorteverlof en kinderopvang. Ook hebben we in Nederland rechten rondom de zwangerschap, zoals het recht op een zwangerschapsuitkering, en gratis hulpinstanties voor moeder en kind, zoals het consultatiebureau. Ook op het gebied van medische zorg en voorzieningen hebben we als (toekomstige) moeder en baby over het algemeen niets te klagen: de huisarts, verloskundige, gynaecoloog en de kraamhulp (en nog veel meer professionals) staan voor ons klaar. 

Voor mentale problemen in het algemeen heeft de overheid steeds meer aandacht. In 2021 is het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) gestart met een campagne over stress tijdens de zwangerschap. Dit kan gezien worden als een goed begin voor het bereiken van meer bewustzijn van de mentale (on)gezondheid van (toekomstige) moeders. Al was hier met name aandacht voor stress door relatie-, geld- en zorgproblemen. 

FREEYA gelooft in dankbaar zijn voor wat je wel hebt en dit alles is zeker iets om dankbaar voor te zijn! Natuurlijk zijn er echter altijd punten van verbetering en zijn we nog niet op de plek waar we ooit hopen te komen.

FREEYA zou graag zien dat de Rijksoverheid specifieke  en structurele aandacht heeft voor de mentale moedergezondheid in Nederland en dit ook zo verwerkt in haar beleid(stukken). FREEYA hoopt op een groot bewustzijn van mentale (on)gezondheid van (toekomstige) moeders in de dagelijkse praktijk onder de beleidsmakers én zorgprofessionals, net zoals dat het geval is voor de fysieke gezondheid van (ongeboren) baby’s en (toekomstige) moeders en rondom het regelen van praktische zaken rondom het moeder- en ouderschap. Al is daar ook nog een wereld te winnen, zoals langer verlof voor moeders en (nog) betere ondersteuning van jonge ouders.

Voor betrouwbare en makkelijk te lezen informatie over geboortezorg kun je terecht bij allesoverzwanger.nl dat is opgesteld door het College Perinatale Zorg (CPZ) in samenwerking met verschillende zorg- en overheidsinstanties. Al is het nog vrij summer, er is aandacht voor de mentale gezondheid van (toekomstige) moeders. De websites van deverloskundige.nl en thuisarts.nl gaan wat gedetailleerder in op psychische problemen na de bevalling. 

Doe de zelftest: een mentale gezondheid, depressie en/of PTTS check

Online bestaan zelftesten die je kan gebruiken om te bezien hoe het gesteld is met je mentale gezondheid. Indien je klachten ernstig zijn, je twijfels hebt en/of steun nodig hebt van een professional, schroom dan niet om bij jouw eigen huisarts of een andere erkende hulpverlener aan te kloppen. Alleen hij of zij zal ook een diagnose kunnen stellen over je mentale (on)gezondheid.

Voor een mentale gezondheid check:

• Mentaal Vitaal

Voor een depressie check:

• GGZ Groep

Voor een PTTS/trauma check:

• PSYQ

FREEYA’s tips voor Mentale Moedergezondheid

FREEYA streeft ernaar om verschillende soorten wijsheden en geneeswijzen ter verbetering van mentale kracht bij en ter vermindering van mentale klachten onder (toekomstige) moeders die Femke door de jaren heen heeft verzameld onder andere te delen via haar website. FREEYA hecht waarde aan het volgende:

1.  Neem je mentale gezondheid en mentale klachten altijd serieus, ook of juist rondom de zwangerschap!
2. Zoek steun of hulp als je vermoedt dat jij of een naaste mentale uitdagingen heeft en/of een verminderd mentaal welzijn ervaart. Dit kan via de huisarts, psycholoog of een andere (geestelijke) gezondheidsverlener, zoals verloskundige of gynaecoloog.
3. Verdiep je in de beschikbare informatie en kennis over mentale (moeder) gezondheid (waaronder verschillende soorten depressies rondom de zwangerschap en bevallingstrauma: waar op te letten en hoe te voorkomen), zoals via reguliere gezondheidsinstituten, patiëntenorganisaties, boeken, ervaringsdeskundigen, wetenschappelijke publicaties en complementaire wijsheden ter verbetering van je mentale gesteldheid als (toekomstige) moeder of ouder.

Bij inspiratie vind je al FREEYA’s tips en aanbevelingen, maar ook de links naar de reguliere (geestelijke) gezondheidszorg (GGZ) in Nederland. Hieronder vind je de meest recente artikelen over mentale moedergezondheid.

Recente artikelen over Mentale Moedergezondheid